Επειδή διαβάζω διάφορα, τα πράγματα ιστορικά είναι απλά:
Πρώτο διαπασών ήταν ένα επιτραπεζιο βασισμένο σε πατέντα του 1866 (!) του Louis F. Breguet (γιο του γνωστού Abraham-Louis Breguet) αλλά αυτό δεν μετράει αφού υπήρξε μόνο ένα τεμάχιο και σήμερα στη κατοχή άγνωστου συλλέκτη. . .
Πρώτο ρολόι με διαπασών σε παραγωγή το
θρυλικό Βulova Accutron 214 στα 360Hz - έτος 1960. Η Bulova παρήγαγε πολλά μοντέλα και πολλές καλίμπρες βασισμένες στο ίδιο πρότυπο ενώ πούλησε τη πατέντα και στην OMEGA αλλά και CITIZEN!
H παραγωγή τους κράτησε μέχρι τα μέσα του '70.
Το 1969 ο Max Hetzel (αφήνοντας τις ΗΠΑ και τη Bulova για την Ελβετία πια) αναπτύσσει το γνωστό MOSABA (=ΕSΑ 9162) βασισμένο στη πατέντα της Bulova εξ' ου και τα "Bulova license" μέσα στα Omega f300Hz. Τα ρολόγια MOSABA πουλάνε μέχρι και το 1976 με πολλές Εταιρείες να τα χρησιμοποιούν (Omega, Universal Geneve, Certina, Baume Mercier, Tissot, Longines, Rado, Movado, Zenith).
Υπήρξε και έκδοση χρονογραφου sandwich με τη Dubois Depraz να σχεδιάζει και να παράγει το μοντούλ του χρονογραφου (ΕSA 9210).
Τέλος υπάρχουν 3 άλλες εκδόσεις διαπασών που δεν έχουν βασιστεί στη πατέντα της Bulova:
1) το 'θρυλικό' Omega Megasonic f720Hz στα 720Hz (Omega calibres 1220 & 1230),
2) το σπάνιο Jeco με πατέντα στην Ιαπωνία αλλά άγνωστο αν ποτέ βγήκε σε παραγωγή,
3) το σοβιετικό Slava 2937, πιθανότα reverse engineered του Bulova 214 χωρίς βέβαια να πληρώσουν για τη πατέντα Bulova....
Όποιος ενδιαφέρεται σοβαρά για την ιστορία πρέπει αν προμηθευτεί τη "βίβλο", το βιβλίο του Pieter Doensen του 1994.
Τα παραπάνω δεν έχουν καμμία σχέση με τα σύγχρονα quartz 262kHz. Καμία Εταιρεία δεν παράγει ρολόγια με διαπασών οπότε όποιος θέλει ένα κομμάτι της ιστορίας στον καρπό του πρέπει να αγοράσει κάποιο παλιό ρολόι (υπάρχουν αφθονα στο ιντερνετ σε προσιτές τιμές).